Rezerwat przyrody Nietoperek i Nietoperek II pod względem
administracyjnym leży na terenie powiatów międzyrzeckiego i
świebodzińskiego, na terenie gmin Międzyrzecz i Lubrza. Nietoperek
został utworzony 11 sierpnia 1980r. i zajmuje obszar 2,5 ha. Posiada
on rangę europejską i jest objęty tzw. „Porozumieniem o ochronie
nietoperzy w Europie” (EUROBATS). Obejmuje część podziemnych
fortyfikacji MRU.
Nietoperek II został natomiast utworzony 23 grudnia 1998r. i obejmuje 44,03 ha powierzchni działek fortecznych i obiektów podziemnych prawie całego obszaru MRU.
Głównym celem istnienia obu rezerwatów jest ochrona zimowego siedliska nietoperzy, w którym zimuje ok. 20-30 tys. osobników należących do 12 gatunków oraz ochrona jedynej w Polsce podziemnej kolonii lęgowej nocka dużego. Od czasu powołania rezerwatu Nietoperek II, ochronie podlegają także zadrzewienia i zakrzewienia działek fortecznych, pasy zarośli w zaporach przeciwczołgowych i inne tereny umożliwiające nietoperzom bezpieczny dolot do otworów wlotowych w podziemiach MRU. W letnim okresie, nietoperze wykorzystują podziemia MRU głównie jako miejsce rozrodu, a przede wszystkim jako kryjówkę dzienną i miejsce odpoczynku.
Przyroda rezerwatu- charakterystyka
Roślinność w okolicy MRU uległa silnym przemianom. Dodatkowo południowa oraz wschodnia część obszaru są zajęte przez pola uprawne i pastwiska, gdzie prowadzi się intensywne, wielkoobszarowe zabiegi gospodarcze. Zatem wycinanie lasów, rolnictwo, wypas zwierząt i nowoczesna technologia wojskowa spowodowały, że znajdziemy tu bardzo niewiele naturalnych zbiorowisk roślinnych.
Na obszarze całego MRU stwierdzono występowanie aż 393 gatunków roślin wyższych, a wśród nich gatunki chronione oraz rzadkie w Polsce. Do gatunków chronionych całkowicie należą: śnieżyczka przebiśnieg Galanthus nivalis, listeria jajowata Listeria ovata- jedyny storczyk na terenie MRU oraz widłak jałowcowaty Lycopodium annotinum.
Gatunki objęte ochroną częściową to: grążel żółty Nupham luteum, barwinek pospolity Vinca minor i bluszcz pospolity Hedera helix, konwalia majowa Convallaria majalis, kruszyna pospolita Frangula alnus, marzanka wonna Galium odoratum, występująca nad Strugą Jeziorną, kocanki piaskowe Helichrysum arenarium, porzeczka czarna Ribes nigrum, kalina koralowa Viburnum opulus, pierwiosnka lekarska Primula officinalis, której piękne, żółte kwiaty można podziwiać w maju, szczególnie licznie występuje w okolicy Kęszycy, grzybienie białe Nymphaea alba, których okazałe, piękne kwiaty można podziwiać na jeziorach w pełni lata.
Do interesujących elementów flory należą również: przetacznik pagórkowy Veronica teucrium występujący w sąsiedztwie obiektu 730, róża rdzawa Rosa rubiginosa w zbiorowisku zaroślowym obiektów 727 i 726, szparag lekarski Asparagus officinalis sporadycznie na obiekcie 727, czyścica polna Acinos arvensis w murawie ciepłolubnej na obiekcie 715, zachyłka Roberta Gymnocarpium robertianum naskalna paproć, występująca w szczelinach żelbetowych murów na Pętli Nietoperskiej, narecznica austruacka Dryopteris dilatata górska paproć, występująca nielicznie w okolicy obiektu 713.
Do rzadkich okazów roślin zalicza się gorycznika prostego Barbarea stricta, który rośnie nad jeziorem Paklicko Małe, przewiecienia długolistnego Bupleurum Longifolium spotykanego w zaroślach pomiędzy Kęszycą a Kaławą, lepnicę zwisłą Silene nutans f. Blabra oraz wykę lędźwiowatą Vicia lathyroides, którą można zobaczyć na drogach polnych na południe od Wysokiej i Kęszycy.
Ponadto w okolicy MRU występuje ok. 140 gatunków porostów, z których około 10% znajduje się na Czerwonej Liście Porostów Polskich. Ponad 21 gatunków występuje w Polsce rzadko lub bardzo rzadko, w tym 4 z nich znaleziono w Polsce po raz pierwszy.
Nietoperze
Nietoperze są jedną z najbardziej zagrożonych wymarciem grup ssaków. W ciągu ostatnich 40 lat spadek liczebności niektórych gatunków występujących w naszym kraju wyniósł ok. 90%. Dlatego też w Polsce wszystkie gatunki nietoperzy są prawnie chronione.
Lubuskie jest jedynym województwem, gdzie chroni się znaczny fragment przyrody zarówno nad jak i pod ziemią, wyłącznie ze względu na nietoperze. Na jego terenie, w gminie Międzyrzecz i Lubrza znajduje się jedyny w Polsce rezerwat nietoperzy.
Podziemne korytarze są miejscem zimowania ok. 20- 30 tys. osobników należących do 12 gatunków. Jest to zarówno w Polsce jak i w Europie największa zimowa kolonia nietoperzy. Temperatura w podziemiach jest stabilna i wynosi 8-9 stopni, a wilgotność powietrza jest stale wysoka.
Wszystkie nietoperze występujące w międzyrzeckich podziemiach należą do rodziny mroczkowatych. Przed rozpoczęciem hibernacji gromadzą zapasy tłuszczu, które muszą im wystarczyć na całą zimę.
Ochrona obejmująca miejsca zimowania nietoperzy w podziemiach jest niewystarczająca, aby zapewnić tym ssakom możliwość przetrwania. Konieczne było zapewnienie ochrony kolonii rozrodczych i miejsc żerowania położonych poza podziemiami. W tym celu powołano Rezerwat Przyrody Nietoperek II obejmujący elementy krajobrazu otaczające podziemia, które są najważniejsze dla funkcjonowania populacji nietoperzy. Dotyczy to szczególnie kolonii nocka dużego w Pętli Boryszyńskiej.
Turystyka
Od września 1990r. Rezerwat Przyrody Nietoperek objęto nadzorem Zarządu Parków Krajobrazowych w Gorzowie i otrzymał obsadę kadrową. W styczniu 1998r., z inicjatywy ZPKWG, w budynku dawnej szkoły podstawowej w Nietoperku powstała Chiropterologiczna Stacja Edukacyjno-Badawcza, której zadaniem jest prowadzenie edukacji ekologicznej i ochrona nietoperzy w MRU.
Zwiedzanie i edukacja przyrodnicza
Edukacja przyrodnicza jest prowadzona w Chiropterologicznej Stacji Edukacyjno-Badawczej w Nietoperku. Tematyka zajęć dla grup obejmuje: warunki zimowania nietoperzy, wpływ człowieka na środowisko przyrodnicze, przyczyny i sposoby ochrony nietoperzy, film nt. Rozrodu i hibernacji nietoperzy, historia podziemia MRU.
Ponadto Stacja oferuje zajęcia edukacyjne na:
Pochodzenie: www.lpk.ovh.org
Nietoperek II został natomiast utworzony 23 grudnia 1998r. i obejmuje 44,03 ha powierzchni działek fortecznych i obiektów podziemnych prawie całego obszaru MRU.
Głównym celem istnienia obu rezerwatów jest ochrona zimowego siedliska nietoperzy, w którym zimuje ok. 20-30 tys. osobników należących do 12 gatunków oraz ochrona jedynej w Polsce podziemnej kolonii lęgowej nocka dużego. Od czasu powołania rezerwatu Nietoperek II, ochronie podlegają także zadrzewienia i zakrzewienia działek fortecznych, pasy zarośli w zaporach przeciwczołgowych i inne tereny umożliwiające nietoperzom bezpieczny dolot do otworów wlotowych w podziemiach MRU. W letnim okresie, nietoperze wykorzystują podziemia MRU głównie jako miejsce rozrodu, a przede wszystkim jako kryjówkę dzienną i miejsce odpoczynku.
Przyroda rezerwatu- charakterystyka
Roślinność w okolicy MRU uległa silnym przemianom. Dodatkowo południowa oraz wschodnia część obszaru są zajęte przez pola uprawne i pastwiska, gdzie prowadzi się intensywne, wielkoobszarowe zabiegi gospodarcze. Zatem wycinanie lasów, rolnictwo, wypas zwierząt i nowoczesna technologia wojskowa spowodowały, że znajdziemy tu bardzo niewiele naturalnych zbiorowisk roślinnych.
Na obszarze całego MRU stwierdzono występowanie aż 393 gatunków roślin wyższych, a wśród nich gatunki chronione oraz rzadkie w Polsce. Do gatunków chronionych całkowicie należą: śnieżyczka przebiśnieg Galanthus nivalis, listeria jajowata Listeria ovata- jedyny storczyk na terenie MRU oraz widłak jałowcowaty Lycopodium annotinum.
Gatunki objęte ochroną częściową to: grążel żółty Nupham luteum, barwinek pospolity Vinca minor i bluszcz pospolity Hedera helix, konwalia majowa Convallaria majalis, kruszyna pospolita Frangula alnus, marzanka wonna Galium odoratum, występująca nad Strugą Jeziorną, kocanki piaskowe Helichrysum arenarium, porzeczka czarna Ribes nigrum, kalina koralowa Viburnum opulus, pierwiosnka lekarska Primula officinalis, której piękne, żółte kwiaty można podziwiać w maju, szczególnie licznie występuje w okolicy Kęszycy, grzybienie białe Nymphaea alba, których okazałe, piękne kwiaty można podziwiać na jeziorach w pełni lata.
Do interesujących elementów flory należą również: przetacznik pagórkowy Veronica teucrium występujący w sąsiedztwie obiektu 730, róża rdzawa Rosa rubiginosa w zbiorowisku zaroślowym obiektów 727 i 726, szparag lekarski Asparagus officinalis sporadycznie na obiekcie 727, czyścica polna Acinos arvensis w murawie ciepłolubnej na obiekcie 715, zachyłka Roberta Gymnocarpium robertianum naskalna paproć, występująca w szczelinach żelbetowych murów na Pętli Nietoperskiej, narecznica austruacka Dryopteris dilatata górska paproć, występująca nielicznie w okolicy obiektu 713.
Do rzadkich okazów roślin zalicza się gorycznika prostego Barbarea stricta, który rośnie nad jeziorem Paklicko Małe, przewiecienia długolistnego Bupleurum Longifolium spotykanego w zaroślach pomiędzy Kęszycą a Kaławą, lepnicę zwisłą Silene nutans f. Blabra oraz wykę lędźwiowatą Vicia lathyroides, którą można zobaczyć na drogach polnych na południe od Wysokiej i Kęszycy.
Ponadto w okolicy MRU występuje ok. 140 gatunków porostów, z których około 10% znajduje się na Czerwonej Liście Porostów Polskich. Ponad 21 gatunków występuje w Polsce rzadko lub bardzo rzadko, w tym 4 z nich znaleziono w Polsce po raz pierwszy.
Nietoperze
Nietoperze są jedną z najbardziej zagrożonych wymarciem grup ssaków. W ciągu ostatnich 40 lat spadek liczebności niektórych gatunków występujących w naszym kraju wyniósł ok. 90%. Dlatego też w Polsce wszystkie gatunki nietoperzy są prawnie chronione.
Lubuskie jest jedynym województwem, gdzie chroni się znaczny fragment przyrody zarówno nad jak i pod ziemią, wyłącznie ze względu na nietoperze. Na jego terenie, w gminie Międzyrzecz i Lubrza znajduje się jedyny w Polsce rezerwat nietoperzy.
Podziemne korytarze są miejscem zimowania ok. 20- 30 tys. osobników należących do 12 gatunków. Jest to zarówno w Polsce jak i w Europie największa zimowa kolonia nietoperzy. Temperatura w podziemiach jest stabilna i wynosi 8-9 stopni, a wilgotność powietrza jest stale wysoka.
Wszystkie nietoperze występujące w międzyrzeckich podziemiach należą do rodziny mroczkowatych. Przed rozpoczęciem hibernacji gromadzą zapasy tłuszczu, które muszą im wystarczyć na całą zimę.
Ochrona obejmująca miejsca zimowania nietoperzy w podziemiach jest niewystarczająca, aby zapewnić tym ssakom możliwość przetrwania. Konieczne było zapewnienie ochrony kolonii rozrodczych i miejsc żerowania położonych poza podziemiami. W tym celu powołano Rezerwat Przyrody Nietoperek II obejmujący elementy krajobrazu otaczające podziemia, które są najważniejsze dla funkcjonowania populacji nietoperzy. Dotyczy to szczególnie kolonii nocka dużego w Pętli Boryszyńskiej.
Turystyka
Od września 1990r. Rezerwat Przyrody Nietoperek objęto nadzorem Zarządu Parków Krajobrazowych w Gorzowie i otrzymał obsadę kadrową. W styczniu 1998r., z inicjatywy ZPKWG, w budynku dawnej szkoły podstawowej w Nietoperku powstała Chiropterologiczna Stacja Edukacyjno-Badawcza, której zadaniem jest prowadzenie edukacji ekologicznej i ochrona nietoperzy w MRU.
Zwiedzanie i edukacja przyrodnicza
Edukacja przyrodnicza jest prowadzona w Chiropterologicznej Stacji Edukacyjno-Badawczej w Nietoperku. Tematyka zajęć dla grup obejmuje: warunki zimowania nietoperzy, wpływ człowieka na środowisko przyrodnicze, przyczyny i sposoby ochrony nietoperzy, film nt. Rozrodu i hibernacji nietoperzy, historia podziemia MRU.
Ponadto Stacja oferuje zajęcia edukacyjne na:
- ścieżce przyrodniczo-historycznej Nietoperek, która znajduje się na terenie Zespołu Przyrodniczo-Krajobrazowego „Uroczyska MRU”. Urozmaicona morfologia terenu, aleje, stary park, różnogatunkowe szpalery krzewów, fragmenty fortyfikacji sprawiają, że ta ścieżka jest atrakcyjna pod względem przyrodniczym, krajobrazowym i historycznym
- ścieżce spacerowo-przyrodniczej Nad jezioro Stoki, trasa ta obejmuje wiele środowisk przyrodniczych: łąki z kwiatami i motylami, mroczny las łęgowy, otwarta przestrzeń pól, nasłoneczniona ścieżka brzegiem jeziora. Doskonałe miejsce do spaceru z rodziną, przyjaciółmi lub samotnie na „bezkrwawe łowy” z aparatem fotograficznym
- żółtym szlaku turystycznym, obejmującym trasę: wiadukt kolejowy nad drogą Kursko- Kęszyca- Struga Jeziorna- Kęszyca Leśna- Kęszyca- fortyfikacje MRU- Pniewo- Gościkowo.
- brak podpisu