Stare,
niemieckie kroniki z XV i XVI w. opowiadają o prymitywnej sztuce
destylacji wina. Najprawdopodobniej w Zielonej Górze produkowano
podobny alkohol, używając do tego miejscowego wina. Winiarskie
tradycje miasta były czynnikiem sprzyjającym rozwojowi produkcji
koniaku. Swego czasu Zielona Góra była sporym potentatem w tej
dziedzinie. Producenci kształtowali obraz miasta i regionu przez
wiele lat, dlatego też warto poznać ich historię.
Grünberger
Spritfabrik Richard May
Firmę
założono w 1868r. i mieściła się ona w samym centrum miasta przy
ul. Żeromskiego. W gazecie Grünberger
Wochenblatt z października 1875r. Można znaleźć dużą reklamę,
która wskazuje na produkcję koniaku. W późniejszym okresie
wytwórnia przeszła w ręce rodziny Brauerów. W okresie
międzywojennym zakład przekształcono w spółkę akcyjną z
kapitałem 250 tys. marek i nosił nazwę Grünberger
Spritfabrik und Weinbrennerei vorm. May A.G. Zatrudniał wówczas
około 40 pracowników.
Cognac-
Brennerei Albert Buchholz
Podwaliny
pod największą wytwórnię koniaków stworzył w Zielonej Górze
kupiec Albert Buchholz. Jak wynika z zapisów w księgach gruntowych
zielonogórskiego Sądu Obwodowego oraz w księgach katastralnych,
Albert Buchholz pojawił się jako właściciel zabudowań i parceli
przy ul. Jedności, w których mieściła się wytwórnia koniaków-
dopiero na przełomie 1880 i 1881r. Jego Cognacfabrik mieściła się
wówczas w pomieszczeniach gospodarczych o powierzchni około 100 m2.
Ścisłe
stosowanie się do francuskich metod produkcji oraz wartościowe
odmiany śląskich winogron, szybko przyniosły uznanie wyrobom A.
Buchholza. Prawdziwy rozkwit zakładu nastąpił jednak już po
śmierci założyciela i przejściu na własność jego zięcia,
radcy handlowego Johannesa Gothmanna. Skromne początkowo
przedsiębiorstwo udało mu się rozwinąć, a produkowany tam
alkohol zyskał wysoką jakość. Baza produkcyjna, którą
początkowo były zielonogórskie wina, została rozszerzona o
francuskie wina podnoszące jakość winiaków. Aby uniezależnić
się od zagranicznych dostaw winogron, zakupiono winnice w Krems nad
Dunajem- stolicy austriackich winnic- oraz w Angeac koło Cognac we
Francji.
W
okresie międzywojennym firma A. Buchholz posiadała oddział
produkcyjny w Rüdesheim-
sercu reńskich plantacji winorośli. W latach 20. XX w. dysponowała
150 oddziałami sprzedaży w Niemczech oraz eksportowała znaczne
ilości swoich wyrobów do Ameryki Południowej.
Cognac
Brennerei Heinrich Raetsch
Heinrich
Raetsch urodził się w Zielonej Górze w 1853r. jako syn drobnego
sukiennika Johana Gottloba Raetscha. Z czasem jego zakład stał się
jedną z większych i bardziej znanych wytwórni winiaków w
Niemczech, a także poza granicami kraju. Swoje przedsięwzięcie
rozpoczynał w maleńkim domku przy ul. Sowińskiego. Jego
przedsięwzięcie rozwijało się na tyle szybko, że wkrótce musiał
wynająć dodatkowe pomieszczenia produkcyjne przy ul. Fabrycznej.
Raetsch kupił winnicę położoną nieopodal dworca kolejowego (przy
ul. Chrobrego), na której w latach 1894-1895 wybudował nowoczesny
zakład produkcyjny z dużymi piwnicami do leżakowania koniaków. W
ciągu trzynastu lat przekształcił małą przydomową wytwórnię w
dochodowe przedsiębiorstwo.
Już
w latach poprzedzających pierwszą wojnę światową zakłady
Raetscha zdobyły ugruntowaną pozycję na rynku niemieckim i poza
jego granicami. Po 1936r. gruntownie rozbudowano wytwórnię. Wzrosła
powierzchnia piwnic do leżakowania destylatów winnych. Zakład
posiadał własny skład celny i podatkowy, duże składy piwniczne
na importowany rum oraz własny zakład bednarski. W latach 30. XX w.
pracowało w nim 150 robotników, a obroty firmy osiągały poziom 3
mln marek rocznie.
Grünberger
Cognac- Brennerei Richard Leonhard- Weinbrennerei Scharlachberg
W
1893r. zielonogórki kupiec Richard Leonhard założył przy ul.
Batorego firmę pod nazwą Grünberger
Cognac- Brennerei Richard Leonhard i w ciągu kilku lat rozwinął ją
z małego przedsięwzięcia do znaczącego zakładu.
Weingrosshandlng
Otto Mülsch Hurtownia
wina i wytwórnia koniaków Otto Mülscha
powstała w 1881r. Jego przedsiębiorstwo mieściło się przy ul.
Jedności (nr 28). Główny teren zbytu produkowanego przez niego
wina i koniaków stanowiły północno-zachodnie Niemcy, Hamburg i
Schleswig-Holstein. W 1915r. firmę powiększono o duże piwnice win
kupca winiarskiego Engmanna przy ul. Wrocławskiej. Od tej pory, jak
oceniano, Mülsch
mógł przechowywać ponad 2 mln litrów napojów alkoholowych, a
jego piwnice uchodziły za największe na wchodzie Niemiec. Prócz
zakładu posiadał również własne winnice- Maugschtberg,
Försterland,
Hohlweg i Pfaffenberg.
Wein-
Grosshandlung und Cognac- Brennerei Hugo Bethke vorm. Eduard Seidel
Eduard
Seidel założył firmę zajmującą się handlem winem w 1846r.
Mieściła się ona przy ul. Drzewnej. Pod koniec XIX w. dawną firmę
Seidla przejął Hugo Bethke wraz ze wspólnikiem- kupcem Gustawem
Plathe.
F.
Mangelsdorff Nachf., Grünberg
i Schl., Fruchtsaftpresserei- Cognac und Edelbranntwein- Brennerei-
Likörfabrik
Wytwórnia
Mangelsdorffów i ich następców mieściła się przy ul.
Kupieckiej. W jednej z reklamówek z książki adresowej Zielonej
Góry z lat 1914/1915 podaje się datę 1758, jako rok założenia
firmy. Prawdopodobnie początkowo trudnili się głównie handlem
winem i wyszynkiem. W latach 30. XX w. zakład został przejęty
przez spółkę A. Buchholz A.G.
brak podpisu
Pochodzenie: Z. Bujkiewicz „Korporacja producentów koniaku w krajobrazie kulturowym Zielonej Góry”