Na
ziemi lubuskiej, prócz Joannitów i Templariuszy swoją bytność
zaznaczyli także Cystersi. Skąd się wywodzą i czym charakteryzują
oraz co pozostawili w województwie lubuskim przeczytacie poniżej.
Prekursorzy Zjednoczonej Europy, jak nazywamy dziś Cystersów, wywodzą się z Francji. Pierwszy zakon, tak zwaną pramacierz, założył św. Robert z Molesmes w 1098r. w Burgundii koło Dijon.
Zakon Cystersów (Sacer Ordo Cisterciensis) wywodzi się bezpośrednio z zakonu benedyktynów i zrodził się z potrzeby odnowy życia zakonnego w Kościele. Duchowość zakonu oparta jest na pierwotnej Regule św. Benedykta z Nursji. 19 października 1100r. zakon został zatwierdzony jako odrębny klasztor benedyktyński przez papieża Paschalisa II. Początkowo powstawały filie tylko na terenie Francji. Cztery pierwsze wywodzące się z Citeaux to: La Ferte (1113r.), Pontigny (1114r.), Clairvauz i Morimond (1115r.). Dwa ostatnie stały się macierzą dla zakonów na ziemiach polskich. Swój największy rozwój zakon zawdzięcza św. Bernardowi, późniejszemu opatowi Clairvaux (1112-1153). Uważa się go za głównego duchowego twórcę zakonu cysterskiego. Dzięki nowatorskim rozwiązaniom organizacyjnym, jakimi była m.in. scentralizowana władza i coroczne spotkania opatów na kapitule generalnej w Citeaux, po 1120r. powstało wiele opactw na terenie całej Europy. Na polskich ziemiach pierwsze klasztory powstały około 1153r.
Od początku istnienia zakonu, Cystersi służą Bogu i człowiekowi poprzez modlitwę i pracę (Ora et Labora). Nie sposób ocenić roli, jaką przez wieki odegrali. Ich wszechstronna działalność poza sferą duchową dotyczyła również gospodarki i życia artystycznego. Tam gdzie się pojawiali następował rozwój nauki, kultury, medycyny, rzemiosła i rolnictwa.
Silny rozwój żeńskich wspólnot cysterskich w Europie Zachodniej, w Niemczech, zwłaszcza w okręgach południowo-zachodnich i środkowych, a także na Śląsku i na północnych terenach Polski nastąpił w XI- XIII w. Nowe klasztory powstawały dzięki poparciu Stolicy Apostolskiej, biskupów, panujących i możnych świeckich, umacniając pozycję fundatorów na danym terenie. Liczba domów zakonnych, przyjmujących zasady życia założeń cysterskich, rosła w bardzo szybkim tempie. Życie zakonne podejmowały głównie kobiety niezamężne, z różnych środowisk, ale szczególnie z warstw arystokracji i patrycjatu miejskiego. Dla wielu kobiet niestety wybór zakonu nie był dobrowolnym aktem lecz decydowały o tym także ówczesne stosunki społeczne (względy rodzinno-majątkowe, staropanieństwo, przypadki losowe, itd.). Z chwilą włączenia danego klasztoru żeńskiego do zakonu cysterskiego, przydzielano takiemu opactwu ojca-opata (najczęściej z pobliskiego opactwa), którego obowiązkiem było czuwanie nad należytą administracją dobrami mineralnymi i nad przestrzeganiem obserwacji zakonnej.
Pierwsze klasztory na ziemiach polskich powstały ok. 1153r. w okresie najbardziej dynamicznego rozwoju Zakonu Cysterskiego w Europie. W XII i XIII w. Zakon Cystersów poprzez swoją duchowość i różne działania kulturowe wywarł ogromny wpływ na kształtowanie się oblicza kulturowego Europy. Był jednym z ważniejszych łączników między Polską a Europą Zachodnią. Średniowieczne klasztory na ziemiach polskich wywodzą się z dwóch linii filiacyjnych: Clarivaux i Marimond. Fundatorami opactw byli książęta, możni i duchowni.
Od połowy XII do końca XIII w. w obrębie dzisiejszych granic Polski zostało ufundowanych 26 klasztorów męskich. Przy obecnym podziale administracyjnym Polski rozmieszczenie męskich klasztorów cysterskich prezentuje się następująco:
Pochodzenie: www.szlakcysterski.org
Prekursorzy Zjednoczonej Europy, jak nazywamy dziś Cystersów, wywodzą się z Francji. Pierwszy zakon, tak zwaną pramacierz, założył św. Robert z Molesmes w 1098r. w Burgundii koło Dijon.
Zakon Cystersów (Sacer Ordo Cisterciensis) wywodzi się bezpośrednio z zakonu benedyktynów i zrodził się z potrzeby odnowy życia zakonnego w Kościele. Duchowość zakonu oparta jest na pierwotnej Regule św. Benedykta z Nursji. 19 października 1100r. zakon został zatwierdzony jako odrębny klasztor benedyktyński przez papieża Paschalisa II. Początkowo powstawały filie tylko na terenie Francji. Cztery pierwsze wywodzące się z Citeaux to: La Ferte (1113r.), Pontigny (1114r.), Clairvauz i Morimond (1115r.). Dwa ostatnie stały się macierzą dla zakonów na ziemiach polskich. Swój największy rozwój zakon zawdzięcza św. Bernardowi, późniejszemu opatowi Clairvaux (1112-1153). Uważa się go za głównego duchowego twórcę zakonu cysterskiego. Dzięki nowatorskim rozwiązaniom organizacyjnym, jakimi była m.in. scentralizowana władza i coroczne spotkania opatów na kapitule generalnej w Citeaux, po 1120r. powstało wiele opactw na terenie całej Europy. Na polskich ziemiach pierwsze klasztory powstały około 1153r.
Od początku istnienia zakonu, Cystersi służą Bogu i człowiekowi poprzez modlitwę i pracę (Ora et Labora). Nie sposób ocenić roli, jaką przez wieki odegrali. Ich wszechstronna działalność poza sferą duchową dotyczyła również gospodarki i życia artystycznego. Tam gdzie się pojawiali następował rozwój nauki, kultury, medycyny, rzemiosła i rolnictwa.
Silny rozwój żeńskich wspólnot cysterskich w Europie Zachodniej, w Niemczech, zwłaszcza w okręgach południowo-zachodnich i środkowych, a także na Śląsku i na północnych terenach Polski nastąpił w XI- XIII w. Nowe klasztory powstawały dzięki poparciu Stolicy Apostolskiej, biskupów, panujących i możnych świeckich, umacniając pozycję fundatorów na danym terenie. Liczba domów zakonnych, przyjmujących zasady życia założeń cysterskich, rosła w bardzo szybkim tempie. Życie zakonne podejmowały głównie kobiety niezamężne, z różnych środowisk, ale szczególnie z warstw arystokracji i patrycjatu miejskiego. Dla wielu kobiet niestety wybór zakonu nie był dobrowolnym aktem lecz decydowały o tym także ówczesne stosunki społeczne (względy rodzinno-majątkowe, staropanieństwo, przypadki losowe, itd.). Z chwilą włączenia danego klasztoru żeńskiego do zakonu cysterskiego, przydzielano takiemu opactwu ojca-opata (najczęściej z pobliskiego opactwa), którego obowiązkiem było czuwanie nad należytą administracją dobrami mineralnymi i nad przestrzeganiem obserwacji zakonnej.
Pierwsze klasztory na ziemiach polskich powstały ok. 1153r. w okresie najbardziej dynamicznego rozwoju Zakonu Cysterskiego w Europie. W XII i XIII w. Zakon Cystersów poprzez swoją duchowość i różne działania kulturowe wywarł ogromny wpływ na kształtowanie się oblicza kulturowego Europy. Był jednym z ważniejszych łączników między Polską a Europą Zachodnią. Średniowieczne klasztory na ziemiach polskich wywodzą się z dwóch linii filiacyjnych: Clarivaux i Marimond. Fundatorami opactw byli książęta, możni i duchowni.
Od połowy XII do końca XIII w. w obrębie dzisiejszych granic Polski zostało ufundowanych 26 klasztorów męskich. Przy obecnym podziale administracyjnym Polski rozmieszczenie męskich klasztorów cysterskich prezentuje się następująco:
- woj. pomorskie: Oliwa, Pelpin
- woj. zachodnio-pomorskie: Choszczno, Bukowo Morskie, Bierzwnik, Kołbacz
- woj. lubuskie: Zemsko, Bledzew, Paradyż (Gościkowo), Mironice
- woj. wielkopolskie: Łekno, Wągrowiec, Obra, Ląd, Wieleń, Przemet
- woj. kujawsko-pomorskie: Byszewo, Koronowo
- woj. dolnośląskie: Lubiąż, Krzeszów, Henryków, Kamieniec Ząbkowicki
- woj. opolskie: Jemielnica
- woj. łódzkie: Sulejów
- woj. śląskie: Rudy
- woj. świętokrzyskie: Wąchock, Koprzywnica, Jędrzejów
- woj. małopolskie: Mogiła, Ludźmierz, Szczyrzyc, Szklane Domy (XX w.)
- brak podpisu